Een compound voor amfibisch wonen

Zeespiegelstijging, stormvloeden, smeltende ijskappen en gletsjers en hogere piekafvoeren van rivieren zijn problemen die samenhangen met klimaatsverandering. Stijging van oppervlaktewater is het gevolg. Van klimaatsverandering onafhankelijke verschijnselen spelen daarbij ook een rol: Bodeminklinking ten gevolge van drainage en mijnbouw (vooral gaswinning) en kantelende aardschollen. Dit is voldoende reden om wonen op het water meer aandacht te geven. Ook de toenemende schaarste aan bouwgrond is een belangrijk motief om water als bouwlocatie te gebruiken.
Hoe kan vorm gegeven worden aan het wonen en leven op de grens van water en land? Hoe kan wonen op het water en wonen op de wal geïntegreerd worden? Welke eisen zijn er te stellen aan een huis op een oever? Welke eisen zijn er te stellen aan een drijvend huis? Er moet rekening gehouden worden met non-conformistische bewoners en een habitat die spanning te weeg brengt. Een spanning inherent aan fase-overgangen.
Veldonderzoek bevestigt dat er weinig kwaliteit is bij het wonen op het water. Ongeschikte uit de vaart genomen schepen, woonarken met geringe architectonische waarde vormen de meerderheid in een bonte verzameling. Locaties zijn in het algemeen niet al te plezierig.
Bij bestaande huizen aan is er genoeg kwaliteit te vinden. Wat echter ontbreekt is een samenhangend geheel, een compound, van een huis en een woonark. Het wonen op oevers en het wonen op het water is nu nog sterk gescheiden.
Daarom is een compound van een huis en een woonark ontworpen om deze twee woonvormen te integreren. De compound moet flexibel te gebruiken zijn. Bij de doelgroepen moet gedacht worden aan nieuwe samenlevingsvormen, waar nog nauwelijks woonvormen voor ontwikkeld zijn. Flexibiliteit is gediend met een ark met een eigen voortstuwingsinstallatie.
De compound bestaat uit een huis op de oever en een ark die daar direct aan kan afmeren. De verbindingen tussen het huis en de ark bevinden zich op de begane grond en op het niveau van de verdieping. Op de begane grond is de verbinding voldoende gesloten om bij slecht weer beschutting te geven.
Het huis op de oever bestaat uit een tamelijk gesloten blok op de begane grond. Licht treedt voornamelijk toe door translucente buitenmuren. De verdieping is geheel transparant. Er is een kern waaraan schuifwanden zijn bevestigd, waarmee de ruimte te compartimenteren is.
De verdieping kraagt sterk uit, waarmee niet alleen een dramatisch effect verkregen wordt, maar ook een praktische stallingsruimte. Op de verbinding met de ark is een dakterras dat in feite een gemeenschappelijke buitenruimte met de ark vormt.
De ark is ontworpen als een "Raumplan". De verschillende ruimtes liggen op verschillende niveaus en zijn langs verschillende wegen onderling verbonden. Het dak van de ark dient als terras en tegelijkertijd is het een trap. Het staat in verbinding met het terras van het huis via een open doorgang. De treden zijn voldoende groot om er op te kunnen zitten.
De beweging van het trapvormige dak van de ark wordt bij het huis herhaald als een tegengestelde beweging met een buitentrap naar het terras op de verdieping.
Voor het casco van de ark is gekozen voor beton vanwege de kosten, het geringe onderhoud en de duurzaamheid.
Overal waar een geschikte oever aanwezig is zou het ontwerp ingezet kunnen worden. Om toch een idee te krijgen hoe meerdere compounds in een haventje geplaatst zouden kunnen worden is een locatie voor een twintigtal compounds gezocht. Dit is Harderhaven geworden. Om de bestaande situatie zo min mogelijk aan te tasten is in een uitbreiding van de haven voorzien. Door het ontwerp te spiegelen en door op verschillende manieren af te meren kan voor een optimale oriëntatie ten opzichte van de zon gezorgd worden.
Het is van belang dat de ark drijft op de ontworpen waterlijn. Daarom is een schatting van het gewicht gemaakt en is de waterverplaatsing berekend voor verschillende diepgangen. Rekening houdend met trimballast is de diepgang bepaald. Voor de voortstuwings-installatie is gekozen voor een diesel-elektrisch systeem met een draaibare schroef.
Voor een ark met voortstuwingsinstallatie is een stalen casco het overwegen waard. Tegenover de hogere prijs en het meer tijd en kosten vergende onderhoud staat het voordeel van een geringere diepgang, waarmee het vaargebied uitgebreid kan worden.